سید امین حسینی، مدرس دانشگاه و متخصص زوج درمانی
آدلر چهار نوع سبک زندگی را معرفی کرد که شامل تیپ سلطه جو، تیپ گیرنده، تیپ دوری جو و تیپ مفید برای جامعه میباشد. پس از او، پژﻭهشگران طبقهبندیهای دیگری را ارائه کردهاند که از جمله شارف[1] (1996) چهار سبک زندگی را به قرار زیر توصیف میکند:
مفید: این افراد علایق اجتماعی و فعالیّتهای سودمند فراوانی به حال اجتماع دارند. آنها افرادی مثبت بوده و برای خانواده، دوستان و به طور کلی برای اجتماع خود، دلسوز و مفید میباشند. این افراد به دنبال تغییرات اجتماعی و سیاسی هستند. آنها باید فعالیّت زیادی داشته باشند تا از نظر اجتماعی سودمند باشند زیرا با سطح فعالیّت کم، نمیتوانند علاقة اجتماعی خود را بروز دهند.
گیرنده: این افراد علاقة اجتماعی و فعالیّت کمیداشته و انتظار دارند که دیگران نیازهای آنان را برآورده کنند.
سلطهجو: این تیپ افراد علاقة اجتماعی کمیداشته ولی فعّال هستند. آنها رویکردی ضد اجتماعی و سلطهگر نسبت به جامعه داشته و اغلب فعالیّت غیر اجتماعی زیادی را از خود نشان میدهند.
دوریجو: این افراد علاقة اجتماعی و فعالیّت کمیدارند. آنها با اجتناب از کار، دوستان و اجتماع، از شکست دوری میکنند.
«درجه فعالیّت[2]» در سبک زندگی، مقدار انرﮊی است که فرد صرف رویارویی با پستی و بلندیهای زندگی میکند. طبق نظر آدلر، درجة فعالیّت فرد تا حدودی به طور تصادفی توسط شخصیّت فرد در اوایل کودکی شکل میگیرد. بعضی درجات بالا، برخی پایین و تعداد زیادی از افراد بین این دو را در رفتار خود نشان میدهند. در کل هر چه فرد در مواجهه با تکالیف و چالشهای زندگی فعّالتر جلوه کند از نظر آدلر سلامتتر خواهد بود (موزاک و مانسینی[3]، 1999).
کرن، ویلر و کارلت[4] (1997)، در پرسشنامة سبک زندگی موفقیّت بین فردی آدلری به پنج سبک زندگی اصلی اشاره میکنند که در ذیل شرح داده میشود:
سبک زندگی نیاز به تأیید: نشان دهندة میزان توافقپذیری، منظمبودن، صلحطلبی و اهمیّت دادن فرد به عقاید و نظرات دیگران میباشد. فرد با این سبک زندگی نیاز به تأیید مکرر و یا بازخورد مثبت از جانب دیگران دارد.
سبک زندگی کنار آمدن: چگونگی تأثیرگذاری قانون را بر موقعیّتهای اجتماعی، شغلی یا خانوادگی افراد نشان میدهد. افرادی که دارای این سبک زندگی میباشند، طرفدار رعایت قوانین هستند.
سبک زندگی مسئولیّتپذیری: چگونگی انعطافپذیری افراد و رهبری او را در یک گروه نشان میدهد. افراد با این سبک زندگی تمایل به رهبری کردن بر دیگران و شرکت در گروههای اجتماعی دارند.
سبک زندگی محتاط بودن: میزان اعتماد افراد به دیگران در موقعیّتهای بین فردی را نشان میدهد. افراد دارای این نوع سبک زندگی، کمتر به دیگران اعتماد میکنند و اغلب شکاک هستند.
سبک زندگی تعلق یا علاقة اجتماعی: احساسی از وابستگیها و تمایل فرد به جمعگرایی را مشخص میکند. افراد دارای این سبک زندگی برونگرا بوده و تعاملات گروهی را ترجیح میدهند.
موزاک و مانیاکسی (1999) نیز چهارده نوع سبک زندگی را معرفی میکنند، از جمله: دریافتکننده، راننده، کنترلکننده، حق به جانب، برتر، محبوب، خوب، مخالفت کننده، قربانی، شهید، بچه، بدون کفایت، اجتنابکننده و جستجوگر هیجان.
[1] -Sharef
[2] -degree of activity
[3]-Mosak & Maniacci
[4]-Kern, Wheeler, & Curlette