مشاور خانواده و متخصص زوج درمانی

سید امین حسینی، مدرس دانشگاه و متخصص زوج درمانی

آدلر چهار نوع سبک زندگی را معرفی کرد که شامل تیپ سلطه جو، تیپ گیرنده، تیپ دوری جو و تیپ مفید برای جامعه می­باشد. پس از او، پژﻭهشگران طبقه‌بندی‌های دیگری را ارائه کرده­اند که از جمله شارف[1] (1996) چهار سبک زندگی را به قرار زیر توصیف می­کند:

مفید: این افراد علایق اجتماعی و فعالیّت‌های سودمند فراوانی به حال اجتماع دارند. آن­ها افرادی مثبت بوده و برای خانواده، دوستان و به طور کلی برای اجتماع خود، دلسوز و مفید می­باشند. این افراد به دنبال تغییرات اجتماعی و سیاسی هستند. آن­ها باید فعالیّت زیادی داشته باشند تا از نظر اجتماعی سودمند باشند زیرا با سطح فعالیّت کم، نمی­توانند علاقة اجتماعی خود را بروز دهند.

گیرنده: این افراد علاقة اجتماعی و فعالیّت کمی‌داشته و انتظار دارند که دیگران نیازهای­ آنان را برآورده کنند.

سلطه­جو: این تیپ افراد علاقة اجتماعی کمی‌داشته ولی فعّال هستند. آن­ها رویکردی ضد اجتماعی و سلطه­گر نسبت به جامعه داشته و اغلب فعالیّت غیر اجتماعی زیادی را از خود نشان می­دهند.

دوری­جو: این افراد علاقة اجتماعی و فعالیّت کمی‌دارند. آن­ها با اجتناب از کار، دوستان و اجتماع، از شکست دوری می‌کنند.

«درجه فعالیّت[2]» در سبک زندگی، مقدار انرﮊی است که فرد صرف رویارویی با پستی و بلندی­های زندگی می­کند. طبق نظر آدلر، درجة فعالیّت فرد تا حدودی به طور تصادفی توسط شخصیّت فرد در اوایل کودکی شکل می­گیرد. بعضی درجات بالا، برخی پایین و تعداد زیادی از افراد بین این دو را در رفتار خود نشان می­دهند. در کل هر چه فرد در مواجهه با تکالیف و چالش­های زندگی فعّال­تر جلوه کند از نظر آدلر سلامت­تر خواهد بود (موزاک و مانسینی[3]، 1999).

کرن، ویلر و کارلت[4] (1997)، در پرسشنامة سبک زندگی موفقیّت بین فردی آدلری به پنج سبک زندگی اصلی اشاره می­کنند که در ذیل شرح داده می­شود:

سبک زندگی نیاز به تأیید: نشان دهندة میزان توافق­پذیری، منظمبودن، صلح­طلبی و اهمیّت دادن فرد به عقاید و نظرات دیگران می­باشد. فرد با این سبک زندگی نیاز به تأیید مکرر و یا بازخورد مثبت از جانب دیگران دارد.

سبک زندگی کنار آمدن: چگونگی تأثیرگذاری قانون را بر موقعیّت­های اجتماعی، شغلی یا خانوادگی افراد نشان می­دهد. افرادی که دارای این سبک زندگی می­باشند، طرفدار رعایت قوانین هستند.

سبک زندگی مسئولیّت­پذیری: چگونگی انعطاف­پذیری افراد و رهبری او را در یک گروه نشان می­دهد. افراد با این سبک زندگی تمایل به رهبری کردن بر دیگران و شرکت در گروه­های اجتماعی دارند.

سبک زندگی محتاط بودن: میزان اعتماد افراد به دیگران در موقعیّت­های بین فردی را نشان می‌دهد. افراد دارای این نوع سبک زندگی، کمتر به دیگران اعتماد می­کنند و اغلب شکاک هستند.

سبک زندگی تعلق یا علاقة اجتماعی: احساسی از وابستگی­ها و تمایل فرد به جمع­گرایی را مشخص می­کند. افراد دارای این سبک زندگی برون­گرا بوده و تعاملات گروهی را ترجیح می­دهند.

موزاک و مانیاکسی (1999) نیز چهارده نوع سبک زندگی را معرفی می­کنند، از جمله: دریافت­کننده، راننده، کنترل­کننده، حق به جانب، برتر، محبوب، خوب، مخالفت­ کننده، قربانی، شهید، بچه، بدون کفایت، اجتناب­کننده و جستجوگر هیجان.

[1] -Sharef

[2] -degree of activity

[3]-Mosak & Maniacci

[4]-Kern, Wheeler, & Curlette